Verkoudheid of griep? Zo beschermt u zich tijdens de donkere tijd van het jaar

5. nov 2025 | Algemeen, Gezonder leven

Erkältung, Tee und Medikamente

Wanneer de dagen korter worden, de temperaturen dalen en we weer meer tijd binnenshuis doorbrengen, begint ook het hoogseizoen voor verkoudheden en griep. In de herfst en winter komen vooral infecties van de luchtwegen vaak voor.

Terwijl in het hoogtepunt van het afgelopen winterseizoen 2024/25 in slechts één week tijd ruim twee miljoen mensen onder medische behandeling waren vanwege acute luchtwegaandoeningen, daalde dat aantal in de zomermaanden tot een minimum van ongeveer een half miljoen. Uit de gegevens blijkt dat luchtweginfecties in de koudere maanden een aanzienlijk grotere rol spelen.

Bij acute luchtwegaandoeningen moet er een onderscheid gemaakt worden tussen een verkoudheid (griepachtige infectie) en griep (influenza), omdat beide aandoeningen verschillen in hun verloop, symptomen en risico’s.

Een verkoudheid is meestal onschuldig en wordt door verschillende virussen zoals rinovirussen veroorzaakt. Typische symptomen zijn een verstopte neus of loopneus, keelpijn, hoesten, lichte koorts of vermoeidheid. Het verloop is meestal mild en de klachten nemen binnen enkele dagen tot ongeveer een week af. Bij een verkoudheid helpen meestal veel rust, voldoende vochtinname en symptoomverlichtende maatregelen zoals neussprays of pijnstillende medicijnen. Antibiotica zijn meestal niet effectief, omdat het om virusinfecties gaat. Bij vermoeden van griep of ernstige vormen van griep moet echter medisch advies worden ingewonnen, vooral bij hoge koorts, kortademigheid of onderliggende aandoeningen.

Griep wordt daarentegen veroorzaakt door influenzavirussen en begint vaak plotseling met hoge koorts, een sterk gevoel van ziekte, spier- en gewrichtspijn en een droge hoest. Vooral bij ouderen en mensen met chronische aandoeningen of een verzwakt immuunsysteem kan griep een ernstig verloop hebben en complicaties zoals longontsteking of hartspierontsteking tot gevolg hebben. Naast preventieve vaccinatie speelt ook vroegtijdige behandeling een belangrijke rol: bij een tijdige start van de behandeling – idealiter binnen 48 uur na het begin van de symptomen – kunnen antivirale geneesmiddelen zoals oseltamivir of zanamivir het ziekteverloop verkorten en complicaties verminderen.

Beide ziekten worden voornamelijk overgedragen door druppelinfectie. Dat gebeurt dus bij het praten, hoesten of niezen. Ook aerosolen (dat zijn minuscule druppeltjes die in de lucht zweven) kunnen in slecht geventileerde binnenruimtes tot besmetting leiden. Een andere mogelijkheid is besmetting door aanraking: als een zieke persoon bijvoorbeeld bij het snuiten van zijn neus virussen op zijn handen krijgt en vervolgens deurklinken, lichtschakelaars of handgrepen in de bus en trein aanraakt, kunnen andere personen besmet raken als ze die oppervlakken en vervolgens hun gezicht aanraken.

De beste preventie bestaat uit een combinatie van hygiënemaatregelen, een gezonde levensstijl en vaccinatie. Regelmatig en grondig handen wassen met water en zeep helpt, vooral na thuiskomst, voor het eten en na het snuiten van de neus, om de virusbelasting te verminderen. Wie moet hoesten of niezen, doet dat in de elleboog en gooit gebruikte zakdoeken onmiddellijk weg. Het is ook belangrijk om binnenruimtes regelmatig te ventileren om virushoudende aerosolen te verminderen. Meerdere keren per dag enkele minuten lang intensief ventileren is vooral effectief tijdens het stookseizoen. Daarnaast kan het zinvol zijn om mensenmassa’s in slecht geventileerde ruimtes te vermijden of in bepaalde situaties een mondkapje te dragen, bijvoorbeeld in het openbaar vervoer.

Ook de jaarlijkse griepvaccinatie, die door de Duitse Permanente Vaccinatiecommissie (STIKO) vooral voor risicogroepen wordt aanbevolen, is bijzonder zinvol. Daartoe behoren mensen vanaf 60 jaar, zwangere vrouwen, chronisch zieken en medisch personeel. De vaccinatie wordt idealiter in de herfst toegediend, zodat de vaccinatiebescherming tijdig vóór het begin van de griepgolf is opgebouwd.

Naast griep en griepachtige infecties speelt ook COVID-19 nog steeds een rol. Het aantal infecties neemt ook seizoensgebonden aanzienlijk toe en kan, net als griep, vooral bij kwetsbare personen ernstige complicaties veroorzaken. De herfst en winter hoeven echter niet per se een periode van ziekte te zijn. Met een sterk immuunsysteem, gezonde voeding, voldoende beweging en frisse lucht kunt u actief bijdragen aan preventie. En mocht u toch ziek worden, dan helpen goede zelfobservatie en het tijdig herkennen van waarschuwingssignalen om complicaties te voorkomen.

De mediteo‑app kan u helpen uw gezondheid in het oog te houden. Ze herinnert u bijvoorbeeld aan belangrijke vaccinatieafspraken of helpt u om uw medicatie bij ziekte overzichtelijk te organiseren.

 

Bronnen

Terug naar de blog.